ATEX cursus
ATEXSITE

basis | tech | uitleg

Wat is ATEX?


ATEX-richtlijnen

ATEX-gevaarlijke industrie

In een explosieve atmosfeer kunnen onder andere vonken en hete oppervlakken een levensgevaarlijk explosierisico of een brandrisico veroorzaken. Om in een brand- of explosiegevaarlijke omgeving veilig te kunnen werken, moeten er een aantal preventieve maatregelen worden genomen. "Atmosphères Explosives"- of ATEX-richtlijnen bevatten informatie waardoor in een brand- of explosiegevaarlijke omgeving risicovolle situaties voorkomen kunnen worden.
Onderstaande informatie licht een tipje van de ATEX-sluier op.


ATEX explosiepreventie

De belangrijkste maatregelen tegen explosies in een brand- of explosiegevaarlijke omgeving staan in de richtlijnen ATEX 114 en ATEX 153. In grote lijnen komt brand- en explosiepreventie neer op het:

  1. hebben van voldoende kennis van explosiepreventie
  2. markeren van gevarenzones waar mogelijk explosieve atmosferen kunnen heersen
  3. instellen van werk- en veiligheidsregels voor de gevarenzones
  4. verminderen van de explosiviteit
  5. voorkomen van ontstekings- en verwarmingsbronnen
  6. gebruiken van ATEX-goedgekeurde middelen
  7. regelmatig uitvoeren van veiligheidscontroles
  8. beperken van de gevolgen bij een onverhoopte explosie.

Brandrisico

brandbestrijding

Een explosie kan ontstaan door brand en brand kan ontstaan door een explosie. In plaats van een explosie kan er dus ook "alleen maar" brand uitbreken. Brand kan bijvoorbeeld ontstaan door een vonk. Zo kan een bescheiden vonkje in een brandbare omgeving al een fors brandrisico veroorzaken. De vrijkomende energie bij het uittrekken van bijvoorbeeld een fleece trui of door het opstaan vanuit een stoel kan al verscheidene joules bedragen - en dat terwijl een aantal brandbare vloeistofgassen met een vonk-energie van 20 micro-joule al kunnen ontsteken.


Brandgevaar

Brand is vuur op een plek die daar niet voor is bedoeld. Brand gaat vrijwel altijd gepaard met rookontwikkeling en veroorzaakt vaak levensgevaar en schade. Een kenmerk van brand is dat deze zich ongecontroleerd kan uitbreiden. Overigens kan brandgevaar alleen ontstaan als er tegelijkertijd brandstof, zuurstof en een ontstekingsbron aanwezig zijn.


brandbestrijding

Hete rook

Bij een brand zijn niet alleen de vlammen maar zeker ook de de rook zeer gevaarlijk. Zo zorgen bijvoorbeeld kunststoffen zoals polyetherschuim bij verbranding voor een zeer snelle rookontwikkeling. Ingeademde rook bevat het verstikkende koolmonixide. Rook afkomstig van brandende kunststoffen is bovendien giftig.
Ook is hete rook in staat om razendsnel longblaasjes te verbranden. Verder zorgt rook ervoor dat mensen het zicht ontnomen wordt, zodat ze zelfs in hun eigen werkomgeving de weg niet meer kunnen vinden! Geen fijn verhaal!


Voorkomen van brandrisico

Voorkomen is beter dan genezen. Het is dan ook erg verstandig om voorzichtig te zijn en niet te morsen met brandbare (vloeistoffen), geen gassen te laten ontsnappen en brandbare stoffen goed afgesloten op te bergen. Vervolgens proberen vlammen en vonkjes zoveel mogelijk te vermijden - zeker in een brandbare omgeving.
Het kan zeker geen kwaad eens na te denken over de vluchtroute in geval van nood. Help in ieders belang mee het brandrisico en brandgevaar zo goed mogelijk te verminderen.


Explosiegevaar

Explosiegevaar kan zich in alle bedrijven voordoen waar brandbare gassen, vloeistoffen of poeders worden gebruikt en er een (onverwachte) ontstekingsbron aanwezig is. Bijvoorbeeld bij de productie of bij het bewerken van:

houtstof

Om explosies te kunnen voorkomen, is - om te beginnen - kennis over explosiepreventie in een mogelijk brandgevaarlijke atmosfeer erg belangrijk.


Atmosfeer

Een atmosfeer is explosiegevaarlijk als er brandbare gassen, brandbare dampen, brandbare vloeistoffen, brandbaar stof of brandbare vezels aanwezig kunnen zijn, zoals:


Bedrijfstakken met explosierisico’s

Voorbeelden van bekende bedrijfstakken met explosierisico's zijn:
raffinaderijen, chemische fabrieken, elektriciteitscentrales, drukkerijen, papier- en textielindustrie, verfspuitcabines, lakstraten, waterzuiveringsinstallaties, gasbedrijven en -distributie, suikerfabrieken, houtzagerijen, afvalverwerkingsbedrijven voedingsmiddelenindustrie, graantransport en opslagsilo's, tankstations, metaalverwerkende bedrijven, farmaceutische industrie etc. etc.


Industriële incidenten

Incidenten zoals brand en explosies doen zich helaas ook regelmatig voor in Nederland. Hieronder staan een aantal incidenten, die de kranten haalden.


Wat is een explosie?

Officieel: een explosie is een zeer snelle verbranding die zich uitbreidt over het hele brandbare mengsel waarbij druk en temperatuur plotseling stijgen.
Een explosie ontstaat als de volgende zaken in de juiste verhouding aanwezig zijn:

  1. brandstof: gas, damp of poederstof
  2. ontstekingsbron: vlam, vonk of een verhit oppervlak
  3. zuurstof: lucht

Drukgolf

Bij een explosie ontstaat altijd een snelle drukgolf. De kracht van de drukgolf is afhankelijk van de sterkte en de afstand tot de explosie. Te verwachten directe effecten, vanaf:

Indirecte gevolgen kunnen zijn: verwondingen en schade door hitte/brand, rondvliegende delen, secundaire explosies, etc. etc.


Explosiekans

De explosiekans bepaalt de soort gevarenzone waarin effectieve bescherming tegen ontsteking wordt bereikt door daar de juiste werkprocedures en het juiste ATEX-materiaal correct te gebruiken!
De ATEX-veiligheidsmaatregelen zijn uit noodzaak geboren. In de ATEX-cursus wordt zo praktisch mogelijk ingegaan op de werking van ATEX-materiaal, veiligheidprocedures en vele andere relevante aspecten.


ATEX-cursussen

ATEX-basiscursus
ATEX-cursus voor technici


Links

Er zijn veel sites op ATEX-gebied die informatie over explosie- of ontploffingsgevaar beschikbaar stellen. Hieronder een aantal websites met mogelijk bruikbare informatie.


Documentatie

Normen en standaards

  1. Richtlijn 2014/34/EU, ATEX 114 (voorheen ATEX 95)
  2. Richtlijn 1999/92/EG, ATEX 137 (wordt ATEX 153)

ATEX

Nederlandstalige links (van januari 2015) met informatie over ATEX:

  1. NEN, ATEX NEN-normen.
  2. Bartec NL, explosieveilige elektrotechnische middelen.
  3. IAB Ingenieurs, o.a. CE-markering, Machineveiligheid, ATEX, Arbeids- en Productveiligheid.
  4. Euronorm, platform wetgeving en normalisatie o.a. CE markering, EU-richtlijnen en ATEX.
  5. Hyfoma, de praktijk van ATEX137.
  6. Inspectie SZW, voorheen de Arbeidsinspectie.

ATEX-middelen

Nederlandstalige links over ATEX-middelen:

  1. Atexxo, Manufacturing BV. Fabrikage en levering van ATEX / IECEx middelen.
  2. Safety-lux, explosieveilige lampen.
  3. Dexter Benelux, explosieveilige communicatie oplossingen en producten.

Wikipedia links

Nederlandstalige links naar Wikipedia:

  1. ATEX.
  2. Explosie.

ATEX links

English ATEX links:

  1. APEA, Association for Petroleum and Explosives Administration.
  2. BSI, British Standards Institution.
  3. BIS, UK Department for Business, Innovation and Skills.
  4. Fike, Commercial and industrial safety solutions.
  5. HSE, Health & Safety Executive.
  6. IEC, International Electrotechnical Commission.
  7. IECEx, International Electrotechnical Commission scheme.
  8. IET, Institute of Engineering and Technology.
  9. ISA , International Society for Measurement and Control.
  10. ISO, International Standards Organisation.
  11. UKAS, United Kingdom Accreditation Service.

ATEX Wikipedia links

English Wikipedia ATEX links:

  1. Wikipedia, Electrical equipment in hazardous areas.
  2. Wikipedia, Intrinsic safety.
  3. Wikipedia, ATEX directive.
  4. Wikipedia, Pressure piling.

Informatie

Ruud H. van Vliet: ☎ 06 - 45 500 900



© ATEXsite.nl